% @book{bg_khm_1819-1,
%	author = "Br{\"{u}}der Grimm",
%	title = "{K}inder- und {H}ausm{\"{a}}rchen.
%	         {G}esammelt durch die {B}r{\"{u}}der {G}rimm.
%	         {E}rster {B}and. {M}it zwei {K}upfern.
%	         {Z}weite vermehrte und verbesserte {A}uf{"|}lage",
%	publisher = "Gedruckt und verlegt bei G.\,Reimer",
%	address = "Berlin, Germany",
%	year = "1819",
%	volume = "1",
%	language = "German",
%	}
%
% Originaltext f"ur das LaTeX-Quelldokument
% bearbeitet und redigiert von Y. Kamezaki am 16. Dezember 2002
% und "uberpr"uft von Y. Nagata am 04. Januar 2003
%
%%% Besonderheiten f"ur den Fraktursatz:
%% "| zur Vermeidung von Ligaturen;
%%    (Eingabe: e.g. auf"|fressen und Hof"|leute
%%             statt auffressen und Hofleute)
%% "| auch f"ur das sogenannte runde s -- oder Schluss s -- im
%% Kompositum (ansonsten wird dieses durch LaTeX -- und khm.sty --
%% von dem langen s richtig unterschieden und gesetzt);
%%    (Eingabe: e.g. Aus"|gang statt Ausgang)
%% {} f"ur das runde s au"ser Komposita;
%%    (Eingabe: e.g. s{}' statt s')
%% {\ck} f"ur ,,ck``, das bei der Silbentrennung am Zeilenende
%% in die Form ,,k-k`` umgewandelt werden soll.
%
% Der erste M"archentext in jedem Band (i.e. ,,Der Froschk"onig
% oder der eiserne Heinrich`` und ,,Der Arme und der Reiche``)
% und der erste Kinderlegendentext (i.e. ,,Der heilige Joseph
% im Walde``) sind mit einem Versalsatz geschm"uckt im Orginal.
% Bei all den anderen Texten ist jede erste Zeile einger"uckt.
%
\maerchentitel{Van den Machandel-Boom}
% 47. %S.228
% Van den Machandel-Boom. %S.228
Dat is nu all lang her, woll twee dusend Joor, do was %S.228
daar een riik Mann, de hadde eene sch"one frame Fru, un se hadden %S.228
sick beede seer leef, hadden averst kene Kinner, se w"unschten %S.228
sick averst seer welke, un de Fru bedt' so veel dorum Dag un %S.229
Nacht, man se kregen keen un kregen keen. V"or eeren Huse was %S.229
een Hoff, darup stund een Machandelboom, "unner den stund de %S.229
Fru eens in'n Winter, un schellt sick eenen Appel; un as se sick %S.229
den Appel so schellt, so sneet se sick in'n Finger, un dat Blood %S.229
feel in den Snee. -- {\oq}Ach! sed de Fru, un s"uft so recht hoch up, %S.229
un sach dat Blood f"or sick an, un was so recht wehm"odig, hadd %S.229
ick doch een Kind so rood as Blood un so witt as Snee!{\cq} -- un %S.229
as se dat sed, so wurd eer so recht fr"olich to Moode, eer was %S.229
recht, as sull dat wat warden. Daar ging se to den Huse, un %S.229
ging een Maand hen, de Snee v"orging, un twee Maand, daar %S.229
was dat gr"on, un dree Maand, daar kemen de Bl"omer ut de %S.229
Eerde, un veer Maand, daar drungen sick alle B"omer in dat %S.229
Holt, un de gr"onen Twige weeren all in een anner wussen; daar %S.229
sungen de V"agelkens, dat dat ganze Holt schallt, un de Bleujten %S.229
felen van de B"omer, daar was de fyfte Maand weg, un se stund %S.229
"unner den Machandelboom, de rook so sch"on; do sprung eer dat %S.229
Hart v"or Freuden, un se feel up eere Knee un kunde sick nich laten, %S.229
un as de s"oste Maand v"orby was, daar wurden de Fr"uchte %S.229
dick un stark, do wurd se ganz still, un de s"owende Maand, do %S.229
greep se na de Machandelbeeren un att se so nidsch, do wurd se %S.229
trurig un krank; daar ging de achte Maand hen, und se reep %S.229
eeren Mann, un weende un sed: {\oq}wenn ick starve, so begrave %S.229
my "unner den Machandelboom!{\cq} do wurde se ganz getrost un %S.229
freute sick, bet de neegte Maand v"orby was, daar kreeg se een %S.229
Kind, so witt as Snee un so rood as Blood; un as se dat sach %S.230
so freute se sick so, dat se sturv. %S.230

Daar begroof eer Maan se "unner den Machandelboom, un %S.230
he fung an to weenen so seer; eene Tyd lang, do wurd dat wat %S.230
sachter, un daar he noch wat weend hadd, do heel he up, un %S.230
noch eene Tyd, do nam he sick wedder eene Fru. %S.230

Mit de tweete Fru kreeg he eene Dochter, dat Kind averst %S.230
van de eerste Fru was een l"uttje S"on, un was so rood as Blood %S.230
un so witt as Snee. Wenn de Fru eere Dochter so ansach, so %S.230
had se se so leef, averst denn sach se den l"uttjen Jung an, un dat %S.230
ging eer so dorch't Hart, un eer d"ucht, as stund he eer allerwegen %S.230
in'n Weg, un dacht denn man "ummer, wo se eer Dochter all dat %S.230
V"orm"ogent towenden wull; un de B"ose gav eer dat in, dat se %S.230
den l"uttjen Jung ganz gram wurd, un st"od em her"um van een %S.230
Ek in de anner, un buft em hier un knuft em daar, so dat dat %S.230
arme Kind "ummer in Angst was; wenn he denn ut de School %S.230
kam, so hadd he keene ruhige Stede. %S.230

Eens was de Fru up de Kamer gaan, do kamm de l"uttje %S.230
Dochter ook herup un sed: {\oq}Moder, giv my eenen Appel!{\cq} %S.230
{\oq}Ja myn Kind,{\cq} sed de Fru, un gav eer eenen sch"onen Appel %S.230
uut de Kist; de Kist averst had eenen groten swaaren De{\ck}el mit %S.230
een groot schaarp ysern Slott. {\oq}Moder, sed de l"uttje Dochter, %S.230
schall Broder nich ook eenen hebben?{\cq} Dat v"ordrot de Fru, %S.230
doch sed se: {\oq}ja, wenn he ut de School k"ummt;{\cq} un as se ut dat %S.230
Finster gewaar wurde, dat he kamm, so was dat recht, as wenn %S.230
de B"ose "over eer kamm, un se grapst to, un nam eerer Dochter %S.230
den Appel wedder weg un sed: {\oq}du sast nich eer eenen hebben, %S.231
as Broder.{\cq} Daar smeet se den Appel in de Kist un maakt de %S.231
Kist to.{\cq} Daar kamm de l"uttje Jung in de D"or, daar gav eer %S.231
de B"ose in, dat se fr"untlich to em sed: {\oq}myn S"on, wist du %S.231
eenen Appel hebben?{\cq} un sach em so hastig an. {\oq}Moder, sed %S.231
de l"uttje Jung, wat s"uhst du gresig ut! ja giv my eenen Appel.{\cq} %S.231
Daar was eer, as sull se em toriden: {\oq}kumm mit my,{\cq} sed se, %S.231
un maakt den De{\ck}el up, {\oq}haal dy eenen Appel herut,{\cq} un as %S.231
sick de l"utt Jung henin b"uckt, so reet eer de B"ose: bratsch -- sloog %S.231
se den De{\ck}el to, dat de Kop af floog un "unner de rooden Appel %S.231
feel. Daar "averleep eer dat in de Angst, un dacht: {\oq}kund ick %S.231
dat van my bringen.{\cq} Daar ging se baben na eere Stuve na %S.231
eeren Draagkasten un haalt ut de b"avelste Schuuf"|lade eenen witten %S.231
Dook, un sett den Kopp wedder up den Hals un bund den %S.231
Hals"|dook so um, dat man niks seen kund, un sett em v"or de %S.231
D"or up eenen Stool un gav em den Appel in de Hand. %S.231

Daar kamm daarna Marleenken to eere Moder in de K"oke, %S.231
de stund by den F"u"ur un had eenen Pott mit heet Water f"or sik, %S.231
den r"u"urt se "ummer um; {\oq}Moder, sed Marleenken, Broder sitt %S.231
v"or de D"o"or un s"u"ut ganz witt ut un hed eenen Appel in de Hand, %S.231
ick hev em beden, he sull my den Appel geven, averst he antwoord %S.231
my nich, da wurd my ganz gruulig.{\cq} {\oq}Ga nochmal hen, %S.231
sed de Moder, un wenn he dy nich antwoorden will, so giv em %S.231
eens an de Ooren!{\cq} Daar ging Marleenken hen un sed: {\oq}Broder %S.231
giv my den Appel!{\cq} averst he sweeg still, daar gav se em %S.231
eens up de Ooren, daar feel de Kopp her"unn, dar"aver verschrak %S.231
se sick, un fung an to weenen un to raaren, un leep to eere %S.232
Moder un sed: {\oq}ach, Moder, ick hebb minen Broder den Kopp %S.232
afslagen!{\cq} un weend un weend un wull sick nich tofreden geven; %S.232
{\oq}Marleenken, sed de Moder, wat hest du daan! -- averst swig %S.232
man still, dat et keen Minsch markt, dat is nu doch nich to"annern; %S.232
wi willen em in Suur kaaken.{\cq} Daar nam de Moder den %S.232
l"uttjen Jungen un hackt em in St"u{\ck}en, ded de in den Pott un %S.232
kaakt em in Suur; Marleenken averst stund daarby un weend un %S.232
weend, un de Traanen feelen all in den Pott, un se bruukten gar %S.232
keen Solt. %S.232

Daar kamm de Vader to Huus un sett sick to Disch un sed: %S.232
{\oq}wo is denn min S"on?{\cq} Daar drog de Mooder eene groote, %S.232
groote Sch"ottel op mit swart Suur, un Marleenken weend un %S.232
kund sick nich hollen. Da sed de Vader wedder: {\oq}wo is denn %S.232
min S"on?{\cq} {\oq}Ach, sed de Moder, he is "over Land gaan, na %S.232
M"utten eer groot Oem, he wull daar wat bliven.{\cq} -- {\oq}Wat %S.232
deit he denn daar? un hed my nich mal Adj"us segd?{\cq} -- {\oq}O, %S.232
he wuld geern hen, un bed my, ob he daar woll s"os Weken bliven %S.232
kunn, he is jo woll daar uphaben.{\cq} -- {\oq}Ach, sed de Mann, %S.232
my is so recht trurig, dat is doch nich recht, he had my doch %S.232
Adj"us seggen schullt.{\cq} Mit des fung he an to eeten un sed: %S.232
{\oq}Marleenken, wat weenst du? Broder ward woll wedder kamen.{\cq} %S.232
-- {\oq}Ach Fru, sed he do, wat smeckt my dat Eten sch"on, giv my %S.232
meer!{\cq} un je meer he at, je meer wuld he hebben, un sed: {\oq}gevt %S.232
my meer, gy s"olt niks daaraf hebben, dat is as wenn dat all %S.232
myn weer,{\cq} un he att un att, un de Knaken smeet he all unner %S.232
den Disch, bett he alles up had. Marleenken averst ging hen na %S.233
eere Commode un namm uut de unnerste Schuuf eeren besten syden %S.233
Dook, un haalt all de Beenken un Knaken "unner den Disch %S.233
herut, un bund se in den syden Dook, un drog se v"or de D"o"or, %S.233
un weente eere bl"odigen Traanen; daar legd se se unner den Machandelboom %S.233
in dat gr"one Gras, un as se se daar henlegd hadd, %S.233
so was eer mit eenmal so recht licht, un weente nich meer. Do %S.233
fung de Machandelboom an sick to bewegen, un de Twyge deden %S.233
sick "ummer so recht van eenanner, un denn wedder tohop, so %S.233
recht, as wenn sick eener so recht fr"oit un mit de H"ande so deit. %S.233
Mit des, so ging daar so'n Newel van den Boom, un recht in %S.233
den Newel da brennt dat as F"u"ur, un ut dat F"u"ur daar flog %S.233
so'n sch"onen Vagel herut, de sung so herlich un flog hoch in de %S.233
Luft, un as he weg was, do was de Machandelboom, as he v"orheer %S.233
west was, un de Dook mit de Knaken was weg, -- Marleenken %S.233
averst was so recht licht un vergn"ogt, recht as wenn de %S.233
Broder noch leeft, daar ging se wedder ganz lustig in dat Huus %S.233
by Disch un att. %S.233

De Vagel averst floog weg, un sett' sick up eenen Goldsmitt %S.233
siin Huus un fung an to singen: %S.233
\begin{verse}
{\oq}Min Moder de mi slacht't, \\ %S.233
min Vader de mi att, \\ %S.233
min Swester de Marleeniken \\ %S.233
s"ocht alle mine Beeniken \\ %S.233
un bindt se in een syden Dook, \\ %S.233
legts unner den Machandelboom; \\ %S.234
kywitt, kywitt! ach watt en sch"on Vagel bin ick!{\cq} %S.234
\end{verse}
De Goldsmitt satt in sine Warkstede un maakt eene goldne Kede, %S.234
daar h"ord he den Vagel, de up sin Dack satt un sung, un dat %S.234
d"unkt em so sch"on; daar stund he up, un as he "aver den S"ull %S.234
ging, so v"orloor he eenen T"uffel, he ging aver so recht midden %S.234
up de Strate, eenen T"uffel un een Sock an, sin Schortfell had %S.234
he v"or, un in de een Hand had he de golden Kede, un in de %S.234
anner de Tang, un de S"unn schiint so hell up de Strate; daar %S.234
ging he recht so staan un sach den Vagel an: {\oq}Vagel, seg he do, %S.234
wo sch"on kannst du singen, sing my dat St"uk nochmal.{\cq} -- {\oq}Nee, %S.234
segd de Vagel, tweemal sing ick nich ums"unst, giv my de golden %S.234
Kede, so wil ick di et nochmal singen.{\cq} {\oq}Da, segd de Goldsmitt, %S.234
hest du de golden Kede, nu sing my dat nochmal.{\cq} Daar kam %S.234
de Vagel un nam de golden Ked so in de rechte Krall, un ging %S.234
v"or den Goldsmitt sitten un sung: %S.234
\begin{verse}
{\oq}Min Moder de mi slacht't, \\ %S.234
min Vader de mi att, \\ %S.234
min Swester de Marleeniken \\ %S.234
s"ocht alle mine Beeniken \\ %S.234
un bindt se in een syden Dook, \\ %S.234
legts unner den Machandelboom; \\ %S.234
kywitt, kywitt! ach watt een sch"on Vagel bin ick!{\cq} %S.234
\end{verse}
Daar flog de Vagel weg na eenen Schooster, un sett sick up den %S.234
siin Dack un Sung: %S.234
\begin{verse}
{\oq}Min Moder de mi slacht't, \\ %S.235
min Vader de mit att, \\ %S.235
min Swester de Marleeniken, \\ %S.235
s"ocht alle mine Beeniken \\ %S.235
un bindt se in een syden Dook, \\ %S.235
legts unner den Machandelboom; \\ %S.235
kywitt, kywitt! ach watt een sch"on Vagel bin ick!{\cq} %S.235
\end{verse}
De Schooster h"ord dat, un leep v"or sin D"o"or, in Hemds"|armel, %S.235
un sach na sin Dack, un must de Hand v"or de Oogen holln, dat %S.235
de S"unn em nich blendt: {\oq}Vagel segd he, wat kanst du sch"on %S.235
singen!{\cq} Da reep he in siin D"o"or herin: {\oq}Fru, kumm mal %S.235
herut, daar is een Vagel, s"u mal den Vagel de kann mal %S.235
sch"on singen;{\cq} da reep he siin Dochter un Kinner un Gesellen, %S.235
Jung un Magd, un keemen all up de Straat, un segen den Vagel %S.235
an, wo sch"on he was, un he hadd so recht roode un gr"one %S.235
Feddern, un um den Hals was dat, as luter Gold, un de Oogen %S.235
blinkten em in Kopp, as Steern. {\oq}Vagel, sed de Schooster, %S.235
nu sing my dat St"uk nochmal.{\cq} {\oq}Nee, segd de Vagel, tweemal %S.235
sing ick nich ums"unst, du m"ost my wat schenken.{\cq} {\oq}Fru, %S.235
sed de Mann, ga na de D"on-b"ohn up den b"ovelsten Boord, do %S.235
staan een paar rode Scho, de bring herunn;{\cq} daar ging de Fru %S.235
hen un haalt de Scho. {\oq}Da Vagel, sed de Mann, nu sing my %S.235
dat St"uk nochmal,{\cq} daar kamm de Vagel un namm de Scho in %S.235
de linke Klau, un flog wedder up dat Dack un sung: %S.235
\begin{verse}
{\oq}Min Moder de mi slacht't, \\ %S.235
min Vader de mi att, \\ %S.235
min Swester de Marleeniken \\ %S.236
s"ocht alle mine Beeniken \\ %S.236
un bindt se in een syden Dook, \\ %S.236
legts unner den Machandelboom; \\ %S.236
kywitt, kywitt! ach watt een sch"on Vagel bin ick!{\cq} %S.236
\end{verse}
Un as he utsungen hadd, so floog he weg, de Kede hadd he in %S.236
de rechte un de Scho in de linke Klau; un he floog wyt weg na %S.236
eene M"ahl, un de M"ahl ging klippe klappe, -- klippe klappe, -- %S.236
klippe klappe -- un in de M"ahI daar seeten twintig M"ahlenburschen, %S.236
de haugten eenen Steen un hackten hick hack -- hick hack %S.236
-- hick hack, un de M"ahl ging klippe klappe, -- klippe klappe, -- %S.236
klippe klappe. Daar ging de Vagel up eenen Lindenboom sitten, %S.236
de v"or de M"ahl stund, un sung: %S.236
\begin{verse}
{\oq}Min moder de mi slacht't,{\cq} %S.236
\end{verse}
do h"orte een up, %S.236
\begin{verse}
{\oq}min Vader de mi att,{\cq} %S.236
\end{verse}
do h"orten noch twee up, un h"orten dat: %S.236
\begin{verse}
{\oq}min Swester de Marleeniken{\cq} %S.236
\end{verse}
do h"orten wedder veer up, %S.236
\begin{verse}
{\oq}s"ocht alle mine Beeniken \\ %S.236
un bindt se in een syden Dook,{\cq} %S.236
\end{verse}
nu hackten noch man acht %S.236
\begin{verse}
{\oq}legts unner{\cq} %S.236
\end{verse}
nu noch man fyfe %S.236
\begin{verse}
{\oq}den Machandelboom;{\cq} %S.236
\end{verse}
nu noch man een %S.237
\begin{verse}
{\oq}kywitt, kywitt! ach watt een sch"on Vagel bin ick!{\cq} %S.237
\end{verse}
daar heel de lezte ook up, un hadd dat lezte noch h"ord. {\oq}Vagel, %S.237
segd he, wat singst du sch"on, laat my dat ook h"oren, sing my %S.237
dat nochmal!{\cq} {\oq}Nee, segd de Vagel, tweemal sing ick nich %S.237
ums"unst, giv my den M"ahlensteen, so will ick dat nochmal singen.{\cq} %S.237
-- {\oq}Ja, segd he, wenn he my alleen h"ord, so sust du em %S.237
hebben.{\cq} -- {\oq}Ja, seden de annern, wenn he nochmal singt, so %S.237
sall he em hebben;{\cq} daar kamm de Vagel her"un, un de M"ollers %S.237
faat'n all twintig mit B"o"om an, un b"o"orten den Steen up, hu %S.237
uh up, hu uh ihp! -- hu uuh uhp! daar stack de Vagel den Hals %S.237
d"o"or dat Lock, un nam em "um as eenen Kragen un floog wedder %S.237
up den Boom, un sung: %S.237
\begin{verse}
{\oq}Min Moder de mi slacht't \\ %S.237
min Vader de mi att, \\ %S.237
min Swester de Marleeniken \\ %S.237
s"ocht alle mine Beeniken \\ %S.237
un bindt se in een syden Dook, \\ %S.237
legts unner den Machandelboom; \\ %S.237
kywitt, kywitt! ach watt een sch"on Vagel bin ick!{\cq} %S.237
\end{verse}
un as he dat utsungen hadd, da ded he de Fl"unk van eenanner, %S.237
un had in de rechte Klau de Kede un in de linke de Scho un "um %S.237
den Hals den M"ahlensteen un floog wiit weg na sines Vaders %S.237
Huus. -- %S.237

In de Stuve satt de Vader, de Moder un Marleenken by %S.237
Disch, un de Vader sed: {\oq}ach wat waart my licht, my is recht %S.237
so good to Mode.{\cq} -- {\oq}Nee! sed de Moder, my is so angst, so %S.238
recht, as wenn een swaar Gewitter k"ummt;{\cq} Marleenken averst %S.238
satt un weend un weend. Daar kamm de Vagel anflogen, un as %S.238
he sick up dat Dack sett -- {\oq}ach! segd de Vader, my is so recht %S.238
fr"udig, un de S"unn schiint buten so sch"on, my is recht as s"ull ick %S.238
eenen ollen Bekannten wedderseen!{\cq} -- {\oq}Nee, sed de Fru, my %S.238
is so angst, de Teene klappern my, un dat is my as F"u"ur in de %S.238
Adern, un se reet sick eer Liifken up un so meer; averst Marleenken %S.238
satt in een Eck un weende un had eeren Platen vor de Oogen, %S.238
un weende den Platen gans messnatt. Daar sett sick de %S.238
Vagel up den Machandelboom un Sung: %S.238
\begin{verse}
{\oq}Min Moder de mi slacht't,{\cq} %S.238
\end{verse}
daar heel de Moder de Ooren to, un kneep de Oogen to, un %S.238
wold nich seen un h"oren, aver dat bruuste eer in de Ooren, as %S.238
de allerstarkst Storm, un de Oogen brennten eer un zackten as %S.238
Bliz: %S.238
\begin{verse}
{\oq}min Vader de mi att,{\cq} %S.238
\end{verse}
{\oq}Ach Moder, segd de Mann, daar is een sch"on Vagel, de singt %S.238
so herrlich, de S"unn schiint so warm, un dat r"uckt as luter Zinnemamen.{\cq} %S.238
\begin{verse}
{\oq}min Swester de Marleeniken{\cq} %S.238
\end{verse}
daar led Marleenken den Kopp up de Knee un weende in eens %S.238
weg, de Mann averst sed: {\oq}ick ga herut, ick mut den Vagel %S.238
dicht by sehn;{\cq} -- {\oq}ach, ga nich, sed de Fru, my is, as bevt %S.238
dat ganze Huus un st"unn in Flammen;{\cq} aver de Mann ging %S.238
herut un sach den Vagel an: %S.238
\begin{verse}
s"ocht alle mine Beeniken \\ %S.239
un bindt se in een syden Dook, \\ %S.239
legts unner den Machandelboom; \\ %S.239
kywitt, kywitt! ach wat een sch"on Vagel bin ick!{\cq} %S.239
\end{verse}
Mit des leet de Vagel de golden Kede fallen, un se feel den %S.239
Mann j"ust um den Hals, so recht hier her"um, dat se recht so %S.239
sch"on past; daar ging he herin un sed: {\oq}s"u, wat is dat v"or een %S.239
sch"on Vagel, hett my so 'ne sch"one goldne Kede schenkt, un s"uht %S.239
so sch"one ut;{\cq} de Fru aver was so angst un feel langs in de %S.239
Stuve hen, un de M"utz feel eer van den Kopp. -- Daar sung %S.239
de Vagel wedder: %S.239
\begin{verse}
{\oq}Min Moder de mi slacht't{\cq} %S.239
\end{verse}
{\oq}Ach, dat ick dusend Fuder unner de Eerde weer, dat ick dat %S.239
nich h"oren sull!{\cq} %S.239
\begin{verse}
{\oq}min Vader de mi att,{\cq} %S.239
\end{verse}
daar feel de Fru v"or dood nedder, %S.239
\begin{verse}
{\oq}min Swester de Marleeniken,{\cq} %S.239
\end{verse}
{\oq}Ach, sed Marleenken, ick wil ook herut gaan un seen, op de %S.239
Vagel my wat schenkt;{\cq} daar ging se herut, %S.239
\begin{verse}
{\oq}s"ocht alle mine Beeniken \\ %S.239
un bindt se in een syden Dook,{\cq} %S.239
\end{verse}
daar smeet he eer de Scho herun; %S.239
\begin{verse}
{\oq}legts unner den Machandelboom; \\ %S.239
kywitt, kywitt! ach wat een sch"on Vagel bin ick!{\cq} %S.239
\end{verse}
Daar was eer so licht un fr"olich, daar truck se de nien rooden %S.239
Scho an, un danst un spr"ung herinn; {\oq}ach, sed se, ick was so %S.239
trurig as ick herut ging, un nu is my so licht, dat is mal een %S.240
herlichen Vagel, het my een Paar roode Scho schenkt!{\cq} {\oq}Nee,{\cq} %S.240
sed de Fru, un sprung up, un de Haar stunnen eer to Barge as %S.240
F"u"urs"|flammen, {\oq}my is, as sull de Weld unnergahn, ick wil %S.240
ook herut, op mi lichter warden sull;{\cq} un as se ut de D"o"or %S.240
kamm -- bratsch! -- smeet eer de Vagel den M"ahlensteen up den %S.240
Kopp, dat se ganz tomatscht. De Vader un Marleenken h"orden %S.240
dat un gingen herut, daar ging een Damp un Flam un F"u"ur up %S.240
van de Steed, un as dat vorby was, da stund de l"uttje Broder, %S.240
un he namm sinen Vader un Marleenken bi de Hand, un weeren %S.240
all dree so recht vergn"ogt un gingen in dat Huus by Disch un %S.240
eeten. %S.240
%%
%% ============================================================
%%   Liste der im Originaltext enthaltenen zu korrigierenden
%%   W"orter, Interpunktions- und Anf"uhrungszeichen, usw.
%% ============================================================
%% Seite 229, Zeile 6
%% [falsch]
%% feel in den Snee. -- {\oq}Ach! sed de Fru, un s"uft so recht hoch up, %S.229
%% [richtig]
%% feel in den Snee. -- {\oq}Ach!{\cq}, sed de Fru, un s"uft so recht hoch up, %S.229
%%
%% Seite 229, Zeile 7
%% [falsch]
%% un sach dat Blood f"or sick an, un was so recht wehm"odig, hadd %S.229
%% [richtig]
%% un sach dat Blood f"or sick an, un was so recht wehm"odig, {\oq}hadd %S.229
%%
%% Seite 230, Zeile 1
%% [falsch]
%% Kind, so witt as Snee un so rood as Blood; un as se dat sach %S.230
%% [richtig]
%% Kind, so witt as Snee un so rood as Blood; un as se dat sach, %S.230
%%
%% Seite 230, Zeile 20
%% [falsch]
%% {\oq}Ja myn Kind,{\cq} sed de Fru, un gav eer eenen sch"onen Appel %S.230
%% [richtig]
%% -- {\oq}Ja myn Kind{\cq}, sed de Fru, un gav eer eenen sch"onen Appel %S.230
%%
%% Seite 230, Zeile 22
%% [falsch]
%% een groot schaarp ysern Slott. {\oq}Moder, sed de l"uttje Dochter, %S.230
%% [richtig]
%% een groot schaarp ysern Slott. {\oq}Moder{\cq}, sed de l"uttje Dochter, %S.230
%%
%% Seite 230, Zeile 23
%% [falsch]
%% schall Broder nich ook eenen hebben?{\cq} Dat v"ordrot de Fru, %S.230
%% [richtig]
%% {\oq}schall Broder nich ook eenen hebben?{\cq} Dat v"ordrot de Fru, %S.230
%%
%% Seite 230, Zeile 24
%% [falsch]
%% doch sed se: {\oq}ja, wenn he ut de School k"ummt;{\cq} un as se ut dat %S.230
%% [richtig]
%% doch sed se: {\oq}ja, wenn he ut de School k"ummt{\cq}, un as se ut dat %S.230
%%
%% Seite 231, Zeile 3
%% [falsch]
%% Kist to.{\cq} Daar kamm de l"uttje Jung in de D"or, daar gav eer %S.231
%% [richtig]
%% Kist to. Daar kamm de l"uttje Jung in de D"or, daar gav eer %S.231
%%
%% Seite 231, Zeile 5
%% [falsch]
%% eenen Appel hebben?{\cq} un sach em so hastig an. {\oq}Moder, sed %S.231
%% [richtig]
%% eenen Appel hebben?{\cq}, un sach em so hastig an. {\oq}Moder{\cq}, sed %S.231
%%
%% Seite 231, Zeile 6
%% [falsch]
%% de l"uttje Jung, wat s"uhst du gresig ut! ja giv my eenen Appel.{\cq} %S.231
%% [richtig]
%% de l"uttje Jung, {\oq}wat s"uhst du gresig ut! ja giv my eenen Appel.{\cq} %S.231
%%
%% Seite 231, Zeile 7
%% [falsch]
%% Daar was eer, as sull se em toriden: {\oq}kumm mit my,{\cq} sed se, %S.231
%% [richtig]
%% Daar was eer, as sull se em toreden: {\oq}kumm mit my{\cq}, sed se, %S.231
%%
%% Seite 231, Zeile 8
%% [falsch]
%% un maakt den De{\ck}el up, {\oq}haal dy eenen Appel herut,{\cq} un as %S.231
%% [richtig]
%% un maakt den De{\ck}el up, {\oq}haal dy eenen Appel herut{\cq}, un as %S.231
%%
%% Seite 231, Zeile 19
%% [falsch]
%% den r"u"urt se "ummer um; {\oq}Moder, sed Marleenken, Broder sitt %S.231
%% [richtig]
%% den r"u"urt se "ummer um; {\oq}Moder{\cq}, sed Marleenken, {\oq}Broder sitt %S.231
%%
%% Seite 231, Zeile 22
%% [falsch]
%% my nich, da wurd my ganz gruulig.{\cq} {\oq}Ga nochmal hen, %S.231
%% [richtig]
%% my nich, da wurd my ganz gruulig.{\cq} -- {\oq}Ga nochmal hen{\cq}, %S.231
%%
%% Seite 231, Zeile 23
%% [falsch]
%% sed de Moder, un wenn he dy nich antwoorden will, so giv em %S.231
%% [richtig]
%% sed de Moder, {\oq}un wenn he dy nich antwoorden will, so giv em %S.231
%%
%% Seite 232, Zeile 3
%% [falsch]
%% afslagen!{\cq} un weend un weend un wull sick nich tofreden geven; %S.232
%% [richtig]
%% afslagen!{\cq} un weend un weend un wull sick nich tofreden geven. %S.232
%%
%% Seite 232, Zeile 4
%% [falsch]
%% {\oq}Marleenken, sed de Moder, wat hest du daan! -- averst swig %S.232
%% [richtig]
%% {\oq}Marleenken{\cq}, sed de Moder, {\oq}wat hest du daan! -- averst swig %S.232
%%
%% Seite 232, Zeile 15
%% [falsch]
%% min S"on?{\cq} {\oq}Ach, sed de Moder, he is "over Land gaan, na %S.232
%% [richtig]
%% min S"on?{\cq} -- {\oq}Ach{\cq}, sed de Moder, {\oq}he is "over Land gaan, na %S.232
%%
%% Seite 232, Zeile 19
%% [falsch]
%% kunn, he is jo woll daar uphaben.{\cq} -- {\oq}Ach, sed de Mann, %S.232
%% [richtig]
%% kunn, he is jo woll daar uphaben.{\cq} -- {\oq}Ach{\cq}, sed de Mann, %S.232
%%
%% Seite 232, Zeile 20
%% [falsch]
%% my is so recht trurig, dat is doch nich recht, he had my doch %S.232
%% [richtig]
%% {\oq}my is so recht trurig, dat is doch nich recht, he had my doch %S.232
%%
%% Seite 232, Zeile 23
%% [falsch]
%% -- {\oq}Ach Fru, sed he do, wat smeckt my dat Eten sch"on, giv my %S.232
%% [richtig]
%% -- {\oq}Ach Fru{\cq}, sed he do, {\oq}wat smeckt my dat Eten sch"on, giv my %S.232
%%
%% Seite 232, Zeile 26
%% [falsch]
%% myn weer,{\cq} un he att un att, un de Knaken smeet he all unner %S.232
%% [richtig]
%% myn weer{\cq}, un he att un att, un de Knaken smeet he all unner %S.232
%%
%% Seite 233, Zeile 19
%% [falsch]
%% De Vagel averst floog weg, un sett' sick up eenen Goldsmitt %S.233
%% [richtig]
%% De Vagel averst floog weg, un sett sick up eenen Goldsmitt %S.233
%%
%% Seite 234, Zeile 10
%% [falsch]
%% ging he recht so staan un sach den Vagel an: {\oq}Vagel, seg he do, %S.234
%% [richtig]
%% ging he recht so staan un sach den Vagel an: {\oq}Vagel{\cq}, seg he do, %S.234
%%
%% Seite 234, Zeile 11
%% [falsch]
%% wo sch"on kannst du singen, sing my dat St"uk nochmal.{\cq} -- {\oq}Nee, %S.234
%% [richtig]
%% {\oq}wo sch"on kannst du singen, sing my dat St"uk nochmal.{\cq} -- {\oq}Nee{\cq}, %S.234
%%
%% Seite 234, Zeile 12
%% [falsch]
%% segd de Vagel, tweemal sing ick nich ums"unst, giv my de golden %S.234
%% [richtig]
%% segd de Vagel, {\oq}tweemal sing ick nich ums"unst, giv my de golden %S.234
%%
%% Seite 234, Zeile 13
%% [falsch]
%% Kede, so wil ick di et nochmal singen.{\cq} {\oq}Da, segd de Goldsmitt, %S.234
%% [richtig]
%% Kede, so wil ick di et nochmal singen.{\cq} -- {\oq}Da{\cq}, segd de Goldsmitt, %S.234
%%
%% Seite 234, Zeile 14
%% [falsch]
%% hest du de golden Kede, nu sing my dat nochmal.{\cq} Daar kam %S.234
%% [richtig]
%% {\oq}hest du de golden Kede, nu sing my dat nochmal.{\cq} Daar kam %S.234
%%
%% Seite 235, Zeile 10
%% [falsch]
%% de S"unn em nich blendt: {\oq}Vagel segd he, wat kanst du sch"on %S.235
%% [richtig]
%% de S"unn em nich blendt: {\oq}Vagel{cq}, segd he, {\oq}wat kanst du sch"on %S.235
%%
%% Seite 235, Zeile 13
%% [falsch]
%% sch"on singen;{\cq} da reep he siin Dochter un Kinner un Gesellen, %S.235
%% [richtig]
%% sch"on singen.{\cq} Da reep he siin Dochter un Kinner un Gesellen, %S.235
%%
%% Seite 235, Zeile 17
%% [falsch]
%% blinkten em in Kopp, as Steern. {\oq}Vagel, sed de Schooster, %S.235
%% [richtig]
%% blinkten em in Kopp, as Steern. {\oq}Vagel{\cq}, sed de Schooster, %S.235
%%
%% Seite 235, Zeile 18
%% [falsch]
%% nu sing my dat St"uk nochmal.{\cq} {\oq}Nee, segd de Vagel, tweemal %S.235
%% [richtig]
%% {\oq}nu sing my dat St"uk nochmal.{\cq} -- {\oq}Nee{\cq}, segd de Vagel, {\oq}tweemal %S.235
%%
%% Seite 235, Zeile 19
%% [falsch]
%% sing ick nich ums"unst, du m"ost my wat schenken.{\cq} {\oq}Fru, %S.235
%% [richtig]
%% sing ick nich ums"unst, du m"ost my wat schenken.{\cq} -- {\oq}Fru{\cq}, %S.235
%%
%% Seite 235, Zeile 20
%% [falsch]
%% sed de Mann, ga na de D"on-b"ohn up den b"ovelsten Boord, do %S.235
%% [richtig]
%% sed de Mann, {\oq}ga na de D"on-b"ohn up den b"ovelsten Boord, do %S.235
%%
%% Seite 235, Zeile 21
%% [falsch]
%% staan een paar rode Scho, de bring herunn;{\cq} daar ging de Fru %S.235
%% [richtig]
%% staan een paar rode Scho, de bring herunn.{\cq} Daar ging de Fru %S.235
%%
%% Seite 235, Zeile 22
%% [falsch]
%% hen un haalt de Scho. {\oq}Da Vagel, sed de Mann, nu sing my %S.235
%% [richtig]
%% hen un haalt de Scho. {\oq}Da Vagel{\cq}, sed de Mann, {\oq}nu sing my %S.235
%%
%% Seite 235, Zeile 23
%% [falsch]
%% dat St"uk nochmal,{\cq} daar kamm de Vagel un namm de Scho in %S.235
%% [richtig]
%% dat St"uk nochmal{\cq}, daar kamm de Vagel un namm de Scho in %S.235
%%
%% Seite 236, Zeile 14
%% [falsch]
%% {\oq}Min moder de mi slacht't,{\cq} %S.236
%% [richtig]
%% {\oq}Min moder de mi slacht't{\cq}, %S.236
%%
%% Seite 236, Zeile 16
%% [falsch]
%% {\oq}min Vader de mi att,{\cq} %S.236
%% [richtig]
%% {\oq}min Vader de mi att{\cq}, %S.236
%%
%% Seite 236, Zeile 18
%% [falsch]
%% {\oq}min Swester de Marleeniken{\cq} %S.236
%% [richtig]
%% {\oq}min Swester de Marleeniken{\cq}, %S.236
%%
%% Seite 236, Zeile 21
%% [falsch]
%% un bindt se in een syden Dook,{\cq} %S.236
%% [richtig]
%% un bindt se in een syden Dook{\cq}, %S.236
%%
%% Seite 237, Zeile 3
%% [falsch]
%% daar heel de lezte ook up, un hadd dat lezte noch h"ord. {\oq}Vagel, %S.237
%% [richtig]
%% daar heel de lezte ook up, un hadd dat lezte noch h"ord. {\oq}Vagel{\cq}, %S.237
%%
%% Seite 237, Zeile 4
%% [falsch]
%% segd he, wat singst du sch"on, laat my dat ook h"oren, sing my %S.237
%% [richtig]
%% segd he, {\oq}wat singst du sch"on, laat my dat ook h"oren, sing my %S.237
%%
%% Seite 237, Zeile 5
%% [falsch]
%% dat nochmal!{\cq} {\oq}Nee, segd de Vagel, tweemal sing ick nich %S.237
%% [richtig]
%% dat nochmal!{\cq} -- {\oq}Nee{\cq}, segd de Vagel, {\oq}tweemal sing ick nich %S.237
%%
%% Seite 237, Zeile 7
%% [falsch]
%% -- {\oq}Ja, segd he, wenn he my alleen h"ord, so sust du em %S.237
%% [richtig]
%% -- {\oq}Ja{\cq}, segd he, {\oq}wenn he my alleen h"ord, so sust du em %S.237
%%
%% Seite 237, Zeile 8
%% [falsch]
%% hebben.{\cq} -- {\oq}Ja, seden de annern, wenn he nochmal singt, so %S.237
%% [richtig]
%% hebben.{\cq} -- {\oq}Ja{\cq}, seden de annern, {\oq}wenn he nochmal singt, so %S.237
%%
%% Seite 237, Zeile 9
%% [falsch]
%% sall he em hebben;{\cq} daar kamm de Vagel her"un, un de M"ollers %S.237
%% [richtig]
%% sall he em hebben.{\cq} Daar kamm de Vagel her"un, un de M"ollers %S.237
%%
%% Seite 237, Zeile 11
%% [falsch]
%% uh up, hu uh ihp! -- hu uuh uhp! daar stack de Vagel den Hals %S.237
%% [richtig]
%% uh up, hu uh up! -- hu uuh uhp! daar stack de Vagel den Hals %S.237
%%
%% Seite 237, Zeile 14
%% [falsch]
%% {\oq}Min Moder de mi slacht't %S.237
%% [richtig]
%% {\oq}Min Moder de mi slacht't, %S.237
%%
%% Seite 238, Zeile 1
%% so good to Mode.{\cq} -- {\oq}Nee! sed de Moder, my is so angst, so %S.238
%% [richtig]
%% so good to Mode.{\cq} -- {\oq}Nee!{\cq} sed de Moder, {\oq}my is so angst, so %S.238
%%
%% Seite 238, Zeile 2
%% [falsch]
%% recht, as wenn een swaar Gewitter k"ummt;{\cq} Marleenken averst %S.238
%% [richtig]
%% recht, as wenn een swaar Gewitter k"ummt.{\cq} Marleenken averst %S.238
%%
%% Seite 238, Zeile 4
%% [falsch]
%% he sick up dat Dack sett -- {\oq}ach! segd de Vader, my is so recht %S.238
%% [richtig]
%% he sick up dat Dack sett -- {\oq}ach!{\cq}, segd de Vader, {\oq}my is so recht %S.238
%%
%% Seite 238, Zeile 6
%% [falsch]
%% eenen ollen Bekannten wedderseen!{\cq} -- {\oq}Nee, sed de Fru, my %S.238
%% [richtig]
%% eenen ollen Bekannten wedderseen!{\cq} -- {\oq}Nee{\cq}, sed de Fru, {\oq}my %S.238
%%
%% Seite 238, Zeile 8
%% [falsch]
%% Adern, un se reet sick eer Liifken up un so meer; averst Marleenken %S.238
%% [richtig]
%% Adern{\cq}, un se reet sick eer Liifken up un so meer; averst Marleenken %S.238
%%
%% Seite 238, Zeile 12
%% [falsch]
%% {\oq}Min Moder de mi slacht't,{\cq} %S.238
%% [richtig]
%% {\oq}Min Moder de mi slacht't{\cq}, %S.238
%%
%% Seite 238, Zeile 17
%% [falsch]
%% {\oq}min Vader de mi att,{\cq} %S.238
%% [richtig]
%% {\oq}min Vader de mi att.{\cq} %S.238
%%
%% Seite 238, Zeile 18
%% [falsch]
%% {\oq}Ach Moder, segd de Mann, daar is een sch"on Vagel, de singt %S.238
%% [richtig]
%% {\oq}Ach Moder{\cq}, segd de Mann, {\oq}daar is een sch"on Vagel, de singt %S.238
%%
%% Seite 238, Zeile 21
%% [falsch]
%% {\oq}min Swester de Marleeniken{\cq} %S.238
%% [richtig]
%% {\oq}min Swester de Marleeniken{\cq}, %S.238
%%
%% Seite 238, Zeile 24
%% [falsch]
%% dicht by sehn;{\cq} -- {\oq}ach, ga nich, sed de Fru, my is, as bevt %S.238
%% [richtig]
%% dicht by sehn.{\cq} -- {\oq}Ach, ga nich{\cq}, sed de Fru, {\oq}my is, as bevt %S.238
%%
%% Seite 238, Zeile 25
%% [falsch]
%% dat ganze Huus un st"unn in Flammen;{\cq} aver de Mann ging %S.238
%% [richtig]
%% dat ganze Huus un st"unn in Flammen{\cq}; aver de Mann ging %S.238
%%
%% Seite 239, Zeile 1
%% [falsch]
%% s"ocht alle mine Beeniken %S.239
%% [richtig]
%% {\oq}s"ocht alle mine Beeniken %S.239
%%
%% Seite 239, Zeile 9
%% [falsch]
%% so sch"one ut;{\cq} de Fru aver was so angst un feel langs in de %S.239
%% [richtig]
%% so sch"one ut{\cq}; de Fru aver was so angst un feel langs in de %S.239
%%
%% Seite 239, Zeile 12
%% [falsch]
%% {\oq}Min Moder de mi slacht't{\cq} %S.239
%% [richtig]
%% {\oq}Min Moder de mi slacht't{\cq}, %S.239
%%
%% Seite 239, Zeile 15
%% [falsch]
%% {\oq}min Vader de mi att,{\cq} %S.239
%% [richtig]
%% {\oq}min Vader de mi att{\cq}, %S.239
%%
%% Seite 239, Zeile 17
%% [falsch]
%% {\oq}min Swester de Marleeniken,{\cq} %S.239
%% [richtig]
%% {\oq}min Swester de Marleeniken{\cq}, %S.239
%%
%% Seite 239, Zeile 18
%% [falsch]
%% {\oq}Ach, sed Marleenken, ick wil ook herut gaan un seen, op de %S.239
%% [richtig]
%% {\oq}Ach{\cq}, sed Marleenken, {\oq}ick wil ook herut gaan un seen, op de %S.239
%%
%% Seite 239, Zeile 19
%% [falsch]
%% Vagel my wat schenkt;{\cq} daar ging se herut, %S.239
%% [richtig]
%% Vagel my wat schenkt{\cq}; daar ging se herut, %S.239
%%
%% Seite 239, Zeile 21
%% [falsch]
%% un bindt se in een syden Dook,{\cq} %S.239
%% [richtig]
%% un bindt se in een syden Dook{\cq}, %S.239
%%
%% Seite 239, Zeile 22
%% [falsch]
%% daar smeet he eer de Scho herun; %S.239
%% [richtig]
%% daar smeet he eer de Scho herun. %S.239
%%
%% Seite 239, Zeile 26
%% [falsch]
%% Scho an, un danst un spr"ung herinn; {\oq}ach, sed se, ick was so %S.239
%% [richtig]
%% Scho an, un danst un spr"ung herinn. {\oq}Ach{\cq}, sed se, {\oq}ick was so %S.239
%%
%% Seite 240, Zeile 2
%% [falsch]
%% herlichen Vagel, het my een Paar roode Scho schenkt!{\cq} {\oq}Nee,{\cq} %S.240
%% [richtig]
%% herlichen Vagel, het my een Paar roode Scho schenkt!{\cq} -- {\oq}Nee{\cq}, %S.240
%%
%% Seite 240, Zeile 5
%% [falsch]
%% ook herut, op mi lichter warden sull;{\cq} un as se ut de D"o"or %S.240
%% [richtig]
%% ook herut, op mi lichter warden sull.{\cq} Un as se ut de D"o"or %S.240